@page { margin: 0.79in } p { margin-bottom: 0.1in; direction: ltr; line-height: 115%; text-align: left; orphans: 2; widows: 2 } p.western { font-size: 11pt } p.cjk { font-size: 11pt } p.ctl { font-family: "Calibri"; font-size: 11pt }

EBY’AB’ OKUBATIZA N’OKUZAARA ABAANA OMURI BATIISIMU

KABALE DIOCESE

Abakundwa omuri Kristu, Eklezia Katolika omuri Kabale Diocese, ekwataniisize n’Eklezia yoona omunsi neebatabarusya ahabwa ruzaaro yaanyu, ei muri kugiha baaba nibatunga Eisakramentu rya Batiisimu. Ninyesiga ngu abaana banyu nimuza okuboororera omunyikiriza yaanyu obwo nimutaho agaanyu goona okureeba ngu baakurira omu nyikiriza yaanyu, nimubegyesa eshara n’okubabaganiisiza aha Eisakramentu rya Batiisimu eri barikuza kutunga n’agaandi goona agu barikuza kutunga omu magara gaabo. Nimbashaba okutaho agaanyu goona okureeba ngu abaana baanyu baamanya Ruhanga na Yezu Kristu nk’omucunguzi waabo obwo nibeeshengyereza kandi nibatwaza gye omu ngyesho zaabo.

Abeefeso 6:4

Enturukiriro

Ekitabo eki n’ekyokuhwera Abazaire b’omubiri n’aba Batiisimu ngu beetegyereze emiriingo yoona y’okubahwera baaba nibeetebekaniisiza okubatiza abaana baabo omu Eklezia Katolika. Omu kitabo eki, harimu engyendererwaho, amateeka, obumanyiso obukorwa omu kubatiza, ow’okutoorana nk’omuzaire wa Batiisimu, ebyegyeso by’abazaire b’omubiri, eby’omuzaire wa Batiisimu, eby’omugyenzo gwa Batiisimu n’obutumwa bw’abazaire bombi omu kutebeekaniisiza abaana Eisakramentu rya Batiisimu ahabwa Kabale Diocese.

Engyendererwaho n’amateeka g’okubatiza

Muzaire we ow’omubiri tabaruka ruzaaro yaawe. kandi iwe obaasa kuba wazaire nari otakazaire, Eklezia Maawe itwe neeyenda ngu ekwatanise naiwe waaba nooyorora omwana waawe kandi noomubatiririzamu. Eka ya Kabale Diocese neeyesiimira omwana waawe orikuza okugira amagara masya.

Enturukiriro y’ekitabo eki

Batiisimu n’Eisakramentu ry’okwakiira omuntu omu Eklezia obwo neekwatanisa na Yezu Kristu. N’ahabwekyo, abazaire abarikushaba ngu abaana baabo babatizibwe nibeenda ngu baakiirwe omu Eklezia Nyinaitwe. Eklezia neebatiza abaana obwo baine omusingye gw’okwikiriza kw’abazaire baabo. Ekyo nikyoreka oku abaana baine entsibuko y’okwikiriza okuruga ah’abazaire. Eisakramentu rya Batiisimu niryo entandikiro y’orugyendo rw’okwikiriza Yezu Kristu. Ekyo nikyoreka omukago gw’abantu na Yezu Kristu. Nikirungi ngu Eisakramentu eri riheebwe abantu omu kitambo kya Misa. Nitwikiriza ku Batiisimu n’Eisakramentu kandi omurimo gwa Kristu omu Eklezia.

Batiisimu n’akamanyiso akareebeka akooreka eneema etarebeka eyatairweho Yezu Kristu. Omu kugaba Eisakramentu eri, omuntu ayakiira eneema omu mutima gwe. Omu Eisakramentu rya Batiisimu, Kristu atusaasira ekibi ky’obuzaariranwa kandi ritwigurira orwigi rw’iguru, obwo nirituhindura abaana ba Ruhanga n’ab’Eklezia.

Eizooba ry’okubatizibwa ni rikuru omu magara g’omwana hamwe n’eka ye. Omu kutunga Batiisimu, owa batizibwa ataaha omu kigombe ky’abaikiriza ekyatandikirwe Kristu n’Entumwa ze. Omwana aba ekicoonco omu eka. Aheebwa obujunaanizibwa bw’okwikiriza, okwesiga n’okukunda.

Batiisimu egi eheebwa omurundi gumwe omu magara g’omuntu. Niyo ntandikiro y’orugyendo rw’amagara agatahwaho. N’ahabw’ekyo, Mukama naasiima okushemererwa kwanyu kw’okubagana aha magara g’iguru n’omwana waanyu.

Bazaire mwe, mwine omurimo gw’okuha abaana baanyu amagara ga Yezu Kristu. Nimushabwa okutaho oburyo bwona bw’okubagana okwikiriza kwanyu n’abaana baanyu. Eklezia Nyinaitwe eyeheireyo okubakwatsa omu murimo ogwo.

Obumanyiso obukorwa omu kubatiza

Okubatiza kutakatandikire, nikirungi okumanya obumanyiso bwona obukorerwa aha muntu yaaba naabatizibwa; nibwo obu: akamanyiso k’omusharaba, Amajuta g’Abaroonde, Amaizi, Amajuta ga Krisma, Ekijwaro Ekirikwera n’Etabaaza (Etaara) Erikwaka. Nikirungi okubumanya, kugira ngu obunaku bw’okubatiza bwaba bwahikire, mwetegyereze ku obumanyiso obwo buri bukuru omu Eisakramentu eri.

1. Akamanyiso k’omusharaba

Akamanyiso k’omusharaba akakorwa kibatiza, abazaire b’omubiri n’aba Batiisimu, kooreka oku kibatizibwa yaaba owa Kristu owa mufeereire aha musharaba ( CCC. 1235, RCIA 54-57).

1. Amajuta g’Abaroonde

Amajuta g’Abaroonde agasiigwa omutooranwa, gamwihaho ekibi ky’obuzaariranwa kandi gamuha amaani ga Kristu agarwanisa ekibi. (CCC. 1237)

1. Amaizi

Amaizi gamanyisa amagara kandi n’okufa. Ku tubatizibwa, tuba twafa na Kristu. Okufa kwa Kristu kutukiza ekibi na rufu. Okubatizibwa kwaitu kutukiza rufu kandi kutuha amagara agatahwaho. Nk’oku Kristu yazookire omu bafu kandi akagira amagara masya, naitwe nikwo tuba. Ku tubatizibwa omu maizi, tuzookyera omu magara ga Kristu. Amaizi ga Batiisimu gatwozyaho ekibi ky’obuzariiranwa kandi gatuha amagara masya omuri Kristu ( CCC. 1238-1240)

1. Amajuta ga Krisma

Amajuta aga, gasiigwa omu ihahaara (eihoorihoori) ry’omutwe gw’omuntu ori kubatizibwa. Asiigwa ngu araangirire Amakuru Marungi omu abandi, obwo naaba eky’okureeberaho. Ori kubatizibwa abagana aha buhoongyerezi (obusaserdooti), oburaangi kandi obugabe bwa Kristu.

1. Ekijwaro Ekirikwera

Ku tuheza kuba aba Kristu omuri Batiisimu, tujwekwa Ekijwaro Ekirikwera ekyoreka ku twajwara Kristu kandi ku tushemereire okugyendera omuriwe (CCC. 1243).

1. Etabaaza (Etaara) Erikwaka

Etabaaza Erikwaka, eyoreka ku Kristu ari Orumuri rwaitu. Nitushabwa okuba orumuri rwa Kristu omunsi kandi orumuri oru rugume rwakire kimwe omuri itwe. (CCC. 1243).

Okutoorana Omuzaire wa Batiisimu

Omuzaire wa Batiisimu naajwekyera Eklezia n’ekigoombe ky’abaikiriza. Ashemereire kuba eky’okureebeeraho ky’omwana, naatwaza gye kandi ashemereire kuhaangana omwana omu kwikiriza. Ebiragiro by’Eklezia (Canon Law) nibitwijusya ku ogwe weena oshemereire kuba omuzaire wa Batiisimu atashemereire kuba ari ahansi y’emyaka ikumi na mukaaga (16), ashemereire kuba ari omu kristu murungi, ori kushembera, otungire Konfirmansio kandi naatwaza gye. Omuzaire wa Batiisimu ashemereire kuba naaza omu kitambo kya Misa, naatunga Penetensia kandi ari omu bushwere oburikwera.

Omuzaire wa Batiisimu ashemereire kandi kuba ari Omukatoliki (Catholic), ari n’aha mugyenzo gw’okubatiza omwana we kandi y’okuba atariho, naashabwa okutoorana omujwekyerwa, kwonka aha baruha ya Batisiimu eiziina ry’omujwekyerwa tirishemereire okuhandikwaho.

Emyoga y’omuzaire w’omwana n’owa Batiisimu

• Abazaire b’omubiri n’aba Batiisimu nibashabwa okuhayo abaana baabo okubatizibwa

• Bashemereire kuba eky’okureeberaho kirungi ky’abaana baabo.

• Nibashabwa okwatura Enyikiriza n’okugaruka omu ndagaano za Batiisimu ahabw’abaana baabo.

• Bashemereire okukuriza abaana baabo omu magara ga Batiisimu nibabahwera okukurira omu magara g’eka ya Ruhanga. Nibashabwa kuba eky’okureebeeraho ky’amagara g’abaana baabo ebiro byona.

• Bashemereire okutwaza gye nk’abakristu omu baana baabo kandi n’okuhikiiriza emyoga yaabo yoona (Can. 874.1)

• Abazaire nibashabwa okuba bari n’abaana baabo obwire bwona nibareeberera amagara g’emitima yaabo.

• Bashemereire okwikiriza n’okuhikiiriza ebiragaano bya Batiisimu.

Ebyegyeso by’ abazaire okubatiza kutakahikire

Abazaire na munonga ab’omubiri bashemereire kutunga ebyegyeso haza obwo nibwo baraashemerererwe Eisakramentu rya Batiisimu, bakabona kuha abaana baabo Enyikiriza n’ebirungi by’enyegyesa Enkatolika omu baaba bato. N’ahabw’ekyo, abazaire b’omubiri n’aba Batiisimu nibahigwa okutafeerwa ebyegyeso ebi:

• Batiisimu ti mukoro gw’okweta abaana amaziina nari okubaha omugisha, kureka n’entandikiro y’amagara g’obukristu kandi n’orwigi rw’amagara agatahwaho.

• Aha izooba ry’okubatiza, abazaire b’omubiri n’aba Batiisimu nibashabwa okuza omu ntebe z’omumaisho haihi n’eibatirizo.

• Bashemereire okukiikira abaana n’okuta engaro aha baana baabo baaba nibabatizibwa.

• Omugyenzo gw’okubatiza gwaba nigutandika, abazaire nibashabwa okugamba eiziina ry’obukristu ry’omwana waabo kandi n’eki barikushaba Eklezia ahabw’abaana baabo.

• Abazaire ba Batiisimu nibashabwa okuhamya yaaba beeteekateekire okukwatsa abazaire ba b’omwana omwoga gw’okumworora omu diini.

• Abazaire b’omubiri n’aba batiisimu n’ab’okuba eky’okureeberaho ky’okwikiriza kw’abaana baabo kandi n’ab’okwakiira Etabaaza (Etaara) Eririkwaka omu iziina ry’omwana waabo.

• Abazaire ba Batiisimu nibajwekyera Ekigombe ky’abaikiriza kandi n’ab’okuhwera abazaire b’omwana omu kworeka emitwarize mirungi aha mwana waabo n’omu Nyikiriza yaabo.

Okutoorana omuzaire wa Batiisimu

• Omuzaire wa Batiisimu ashemereire kuba ari omu Kristu (Catholic).

• Naashabwa okutooranwa ori kubatizibwa nainga omuzaire we nainga omureeberezi we nainga Bwana Mukuru wa Parish nainga ogwo orikuza okumubatiza (Can. 874.1).

• Naashabwa kuba atari ahansi y’emyaka ikumi na mukaaga (16) shana ku hakuuba hariho enshonga mpango kandi hariho n’okwikirizibwa Bwana Mukuru (Can. 874.2).

• Naashabwa kuba atungire Konfirmansio kandi naashembera (Can. 874.3).

• Ashemereire kuba naamanya ebyegyeso by’Eklezia n’amakuru g’Eisakramentu rya Batiisimu.

• Tashemereire kuba ari omu kifubiro ky’Eklezia (Can. 874.4.).

• Tashemereire kuba ari omuzaire w’omubiri (Can. 874.5).

• Naashabwa kuba ayebeereireho aha izooba ry’okubatiza, shana haaba hariho enshonga mpango.

• Ashemereire kuba aine okwikiriza amabanga g’Eklezia n’emitwarize mirungi.

• Ashemereire kuba nayetegyereza Enyikiriza ye, ngu aboone okugyegyesa omwana we.

• Ashemereire kuba natuura haihi kandi naahikaana n’omwana we.

• Abe atebekeine omu magara ge.

• Abe aine ekicoonco ky’okugumisiriza kandi aine akazaare karungi n’abaana.

Eby’okwetantara aha muzaire wa Batiisimu.

• Yeriinde okutoorana munywani waawe ahabw’okuba omukago ogwo nigubaasa kuhwa.

• Yeriinde okutoorana ogwo ou ori omuzaire wa Batiisimu w’omwana we ahabw’okuba obaasa kutoorana ogwo oine okwikiriza kukye nari otakwine.

• Otatoorana omuntu kugira ngu ashebe nari ahe omwana waawe ebicoonco kandi obwo ari omucene omu kwikiriza. Oine okwikiriza niwe ow’omugasho aha mwana waawe.

• Torikwikirizibwa okutoorana omunyadiini kuba omuzaire wa batiisimu w’omwana waawe ahabw’okuba uwe n’omuzaire wa boona.

• Banza oyetegyereze emitwarize y’ogwo ou orikuza kutoorana nk’omuzaire w’omwana waawe ahabw’okuba abaasa kuba atari kwejumba omuby’ediini.

Otashemereire kuba naazaara omwana omuri Batiisimu

• Ogwo otari kuhikiiriza emyoga ye.

• Otahikize emyaka ikumi na mukaaga (16).

• Otari mukristu (Catholic).

• Otakatuungire amasakramentu aga; Batiisimu, Penetensia, Ukaristia, Konfirmansio.

• Otari mushomi murungi, orikwita oruzaaro, orikwihamu enda z’abaana.

• Abaserdooti n’abanyadiini boona.

• Abazaire b’omubiri.

• Obingirwe omu kigombe ky’abaikiriza (Eklezia).

• Oyaangirwe orugaanda rw’abantu.

• Omusiisi ruranganwa nk’omushambani, omushuma nari ekitingwa.

• Oine enyegyesa erikuhabisa.

• Otari kwikiririza omu bwebembezi bwa Paapa.

• Ori omu bushwere bw’ekijwangye kandi ori kuteekateeka ngu omwana ashemereire okwetooranira Enyikiriza ei ari kukunda.

• Ori kuteekateeka ngu ediini zoona nizishwana.

• Ori omu bushwere obutari kwikirizibwa Eklezia.

• Ogwo ori omunyashonga.

Eby’omugyenzo gwa Batiisimu

Omugyenzo gwa Batiisimu gwebemberwa omusaserdooti nari omudiikoni, kwonka omuntu weena oine okwikiriza abaasa okubatiza weena ori haihi okufa.

Omu mugyenzo gw’okubatiza omwana muto, omusaserdooti nari omudiikoni abuuza abazaire b’omubiri ati: omwana waanyu nimwenda kumweta oha? Eshonga y’ekibuuzo eki n’okugira ngu omwana ogwo naaza kuba omwana wa Ruhanga kandi murumuna nari munyanya wa Kristu ku aheza ati okubuuzibwa. Abazaire bagamba eiziina ry’obukristu ry’omwana, eribaasa kuba riri ery’omuhikiriire nari emanzi erikumanywa omu Baibuli nari omu byafaayo by’Eklezia.

Ori kubatiza ayoongyera abuuza ati: oruganda rw’abaikiriza nimurushabaki ahabw’omwana waanyu ? Abazaire bagarukamu bati: Batiisimu. Ori kubatiza agumizamu naabuuzaa yaaba abazaire b’omwana beteekateekire okuhisya omwoga gwabo gw’okworora omwana omudiini n’okukwata ebiragiro bya Ruhanga.

Ori kubatiza atyo akora akamanyiso k’omusharaba aha buso bw’omwana. Abazaire nabo bakakora aha buso bw’omwana waabo.

Hakurataho okushomerwa Ekigambo kya Mukama. Okubatiza ku kuba kuri omu kitambo kya Misa, amashomo g’okubatiza tigashomwa ahabw’okuba abaikiriza baba bahuriire amashomo ga Sande. Ku okubatiza kuba kutari omu Misa, Ekigambo Kya Mukama kishomwa, muno muno okuruga omu Ndagaano Ensya.

Eshara z’Abakristu zishomwa. Ku zihwa, ori kubatiza asiiga amajuta g’Abaroonde aha kifuba ky’omwana. Amajuta aga gaheebwa omugisha omu Sande (Wiiki Erikwera). Okusiigwa amajuta aga kimanyisa ngu, ori kubatizibwa yayahurwa omu by’ensi kandi yaaba ow’eby’eiguru.

Hakurataho okuha amaizi omugisha. Eshara eshomwa eyoreka omugasho gw’amaizi omu kucungura abantu. Amaizi gamanyisa amagara masya n’okusaasirwa ekibi ky’obuhuku bwa Sitaani n’okutunga amagara masya.

Okuhiga okwanga Sitaani n’okwatura Enyikiriza bikurataho. Ekyo kikorwa abazaire b’omwana n’ekigombe ky’Abaikiriza ahabw’okuba omwana aba akiri muto atari kwegambira. Abazaire babuzibwa kandi bagarukamu bati: ninyikiriza.

Hakurataho Okubatiza n’amaizi kukurataho. Abazaire bakiikira abaana kurungi, ori kubatiza ashuka amaizi aha mwana emirundi eshatu naagamba ati: N…ninkubatiza omu iziiana rya Patri, n’erya Mwana, n’erya Mutima Orikwera.

Mpaho, orikubatiza ku aheza ati okushuka amaizi aha mwana naabatiza, amusiiga amajuta ga Krisma agahairwe omugisha. Ekyo kyoreka ku owaabatizibwa ari omusiigwa wa Mukama kandi ku yaabagana aha murimo gwa Kristu ogw’Obuhongyerezi (obusaserdooti) Oburaangi kandi Obugabe.

Hakurataho okujweka omwana Ekijwaro Ekirikwera. Eki kimanyisa ku owaabatizibwa yaatunga amagara masya omuri Kristu.

Etaara (Eitabaaza) Ririkwaka n’orumuri rwa Batiisimu orushemereire okuruga aha Eitabaaza rya Paska. Eki kimanyisa ku owaabatizibwa yaaba ekyererezi ky’ensi yoona.

Ku okubatiza kuba kutari omu kitambo kya Misa, hakurataho eshara ya Tataitwe n’omugisha oguheebwa abazaire n’ekigombe ky’Abaikiriza ekiteeraniire aho. Omugyenzo gw’okubatiza guhwera aho.

Eibatirizo

Ebatirizo n’enyungu eri nk’ebaafu omu amaizi gaza omwana yaaba nabatizibwa. Eibatirizo ribaasa kuba ery’eibumba nari ery’ekiti.

Obutumwa aha bazaire ba Batiisimu

Bazaire mwe; Ku muraabe nimumanya ngu omurimo gw’omuzaire w’omubiri okutoorana omuzaire wa Batiisimu ni mukuru, n’ogw’okuzaara omwana omuri Batiisimu nagwo nikwo guri. Okukwatsibwa omurimo ogwo n’ekitinwa ekyokyoreka obwesigye obu abazaire b’omubiri babainemu. Nimushabwa okukora eky’omutaano omu baana; mube eky’okureebeeraho, mubegyese Enyikiriza Enkatolika, eshara, n’okubagana Enyikiriza na Rukundo. Mutakaikiriize omurimo ogwo, mushabe kandi mureebe yaaba nimugukora. Mwebuze muti:

• Nimbasa okushoboororera omwana wangye Enyikiriza yangye ntaine nshoni?

• Mpikaine n’omwana wangye?

• Ninkwatanisa n’Eklezia yangye?

Ku oraabe noobaasa kukora ebyo, ebi nibibaasa okukuhwera kuba omuzaire wa Batiisimu murungi:

1. Tebeekanisa omwoga ogu n’abazaire b’omwana. Omu Parish zoona, abazaire nibashabwa okwegyesibwa aha Eisakramentu eri n’ebiri kurigambwaho byona. Naiwe nk’omuzaire wa Batiisimu noshabwa okubaho

2. Oreebe ngu wabaho aha izooba ry’okubatiza omwana waawe. Manya nooba oine ebibuzo by’okugarukamu ebikwatiraine n’okworora omwana waawe omu diini, nari omujwekye Ekijwaro Ekirikwera n’okwakiira Eitabaaza Eririkwaka.

3. Nitwesiga ngu oryaguma noijuka eizooba eri omwana waawe wa Batiisimu yazaarirweho, kwonka baitu okukiraho otaryebwa eizooba eri yaazaarirweho omu ruganda rwa Kristu. Teera akasimu, ohaandikye kaadi, kwonka okukiraho tebeekanisa ekihuro murye hamwe aha izooba eryo. Murika eitabaaza erikwijusya eitabaaza ya Kristu etuura neeyaka omu mutima gw’omwana waawe.

4. Shabira omwana waawe wa Batiisimu. Mushabire bur’izooba kandi kyabatsika ogyende nawe omu kitambo kya Misa. Manya niyo shara nkuru omu magara g’Abaikiriza.

5. Shoboororera omwana waawe Enyikiriza yaawe. Omwana waawe ku aba ari muto, mwegyese amagara g’omuhikiriire ow’eiziina rye. Ba nawe yaaba naatunga Komonio y’okubanza, mushoboororere Enyikiriza atakahikire aha eisakramentu rya Konfirmansio. Guma omuhaangane omu kwikiriza obwo noomuhwera omu gandi Masakramentu nk’obushwere Oburikwera nari Obunyadiini. Oijukye ngu okuzaara omwana omuri Batiisimu tikiri kumanyisa ngu ori nawe omu kubatizibwa kwonka.

Obutumwa aha bazaire b’omubiri

Naimwe abazaire b’omubiri, nimushabwa okumanyisa abazaire ba Batiisimu b’abaana banyu ebi, kugira ngu bamanye emyoga yaabo.

Okuzaara omwana omuri Batiisimu n’ekitinwa kwonka kandi n’omurimo muhango. Eego n’ekitinwa baitu omuzaire w’omubiri aba naayenda ngu omwana we ahaburwe kandi atuungye eky’okureeberaho ahariwe. N’Ekleezia neeshaba omuzaire wa Batiisimu okuba eky’okureeberaho ky’omwana omu kwikiriza. Abaana okukunda Ediini yaabo nikirugiirira oku abazaire baabo bari eky’okureeberaho.

Okuhendera

Abazaire ba Batiisimu, mutabarukye! Mutoraimwe okukora omwoga ogwo, kandi nimureeba oku gwine akakwate na Ruhanga (Godparent). Ekyo nikyoreka oku omurimo gwanyu guri ogw’okwororera abaana banyu omu burikwera n’omu buhikiriire. Ti mutorainwe ahabw’ebindi bintu nk’okusheba abaana ebicoonco, nk’ebi mukozire, nari obwebembezi bwanyu bwa buriijo nari okureebeerera abaana abo ahabw’eby’omumaisho, kureeka omurimo ogwo n’ogurikwera ogwabaheebwa ngu mugabireho abaana banyu amagara g’obukristu. Mutoorainwe omu bandi bantu n’abanywani babazaire b’abaana ngu mubagane aha murimo gw’okubareeberera omu magara g’obukristu kandi n’okukwata Ebiragiro bya Ruhanga nk’oku Kristu yaatwegyeise.